بی اشتهایی در بارداری و بی ‌میلی به غذا در زن باردار، تجمع فضولات و ریخته شدن آنها به معده

است که به علت قطع جریان خون قاعدگی ایجاد می‌شود.

در بارداری، جنین از بهترین و سالم‌ترین اخلاط و خون موجود در بدن مادر تغذیه می‌کند

و فضولات به جا مانده موجب تضعیف بدن مادر و از بین رفتن اشتها می‌شود.

بی اشتهایی در بارداری به درجات متفاوت تقریبا در تمام زنان باردار دیده می‌شود.

به همین دلیل لازم است پزشک تا حد ممکن در تقویت اشتها و بهبود هضم زنان باردار بکوشد

و بیشتر بر مواد غذایی تاکید کند که مقوی معده باشد.

در کنار آن می‌‍توان از پاکسازی معده به وسیله‌ی قی که البته باید ملایم باشد؛ کمک گرفت.

با بی اشتهایی در بارداری چه کنیم

در طب سنتی برای درمان بی اشتهایی بارداری تدابیر مختلفی اندیشیده شده است که شامل غذا، داروهای خاص و ورزش  است.

غذا

در ادامه یکی از تدابیر درمان بی اشتهایی در بارداری یعنی تدابیر مربوط به غذا خوردن بررسی می‌شود.

1. غذاهای توصیه شده در این زنان باید با هضم آسان، ترش و شیرین و با ارزش غذایی زیاد باشد، خیلی شیرین یا قابض نباشد و به طور کلی بهتر است در این مواقع خوردن شیرینی محدود باشد.
2. حجم غذا و مایعات مصرفی خود را در هر وعده کم کنید. در عوض می‌توانید برای جبران نیاز خود تعداد دفعات خوردن را بیشتر کنید.
3. باید از مصرف غذاهای سرخ کرده و چرب و غذاهای بسیار مرطوب پرهیز شود. چرا که موجب سستی و تضعیف معده و بطلان اشتها می‌شود.
4. از خوردن غذاهای بد هضم مانند فست فود که خلط بدی هم تولید می‌کند، خودداری شود.
5. بهتر است مادر از گوشت‌هایی مثل جوجه، مرغ، کبک، برغاله و بره و غذاهایی مانند کباب شامی استفاده کند.
6. خوردن زیتون، شلغم، پیاز، خیار، زردک یا رازیانه‌ی خوابانده شده در سرکه نیز موثر است.
7. خوردن سبزیجات خوشبو مثل کاسنی و کاهو کمک کننده است.
8. شربت سیب، سیب ترش، بالنگ، بِه، ریواس، غوره، انار، آلو یا آلبالو و گیلاس به صورت ساده یا شیرین شده، آب تمر هندی یا گلاب مناسب است. البته استفاده از همه‌ی اینها باید در بامداد و وقت لازم و به حسب حال متضاد باشد، یعنی اگر خلط سرد و تر باشد باید از غذاها و نوشیدنی‌های گرم و اگر خلط صفراوی و گرم باشد، باید از غذاها و نوشیدنی‌های سرد استفاده کنند. خوردن سبزیجات خوشبو مانند کاهو با کمی آویشن به عنوان اصلاح کننده سردی آن به رفع بی‌اشتهایی کمک می‌کند.
9. در موارد بی اشتهایی شدید در بارداری، می‌توان مواد تند مثل پیاز، ترب، تره و تره تیزک را توصیه کرد، البته باید دقت کرد که خوردن این غذاها در ابتدای بارداری مناسب نیست.
10. مکیدن انار شیرین باعث تقویت اشتها می‌شود، البته در مواردی که بی اشتهایی ناشی از حرارت است.
11. بهتر است که تناول غذا در جمع کسانی باشد که مادر به آنها علاقمند است.

پرهیزات غذایی در بارداری

در ادامه مقاله مهمترین پرهیزات غذایی در بارداری به صورت کلی ارائه می‌شود.

1. بهتر است آب یخ، بستنی، برف، یخ و مواد خوراکی خیلی سرد نخورند.
2. از خوردن مواد غذایی و آشامیدنی خیلی گرم  اجتناب کنند.
3. از خوردن خوراکی‌های خیلی شیرین و خیلی چرب بپرهیزند.
4. غذاهایی که باعث یبوست می‌شوند، نخورند.
5. سرکه را به تنهایی مصرف نکنند.
6. از مصرف مواد غذایی نفاخ مانند لوبیا، باقلا، کبر، نخود، کنجد، کرفس، ترب، سیر و پیاز خام و هر مواد غذایی که مادر را دچار نفخ می‌کنند، اجتناب کنند.
7. از خوردن غذاهای با طعم تند و تیز و تلخ مانند کبر، زیتون خام، فلفل و دارفلفل بپرهیزند.
8. از خوردن باز کننده‌های حیض مانند لوبیا، نخود، کنجد، سداب، کرفس، رازیانه، شنبلیله، کافشه و یونجه اجتناب کنند.
9. در مرحله‌ی بعد در صورت دوام این نوع رطوبت، برای جلوگیری از عوارض، ضروری است مادر را به پزشک متخصص معرفی نمایند.
10. از قرار گرفتن در معرض بوهای تند و تیز خودداری کنند.
11. ضروری است از مصرف هر چه قلب یا معده را ضعیف می‌کند و یا سبب لغزیدن و خروج بی‌موقع جنین می‌شود، مانند مصرف گل بنفشه (مضر قلب و اندوه‌آور است)، گل ختمی (باز کننده عروق رحم و حیض و مصرف آن با خطر سقط همراه است) و گل پنیرک، به ویژه اگر مزاج ضعیف دارند، خودداری کنند.

لازم است ذکر شود که رعایت این پرهیزها در سه ماه نخست بارداری اهمیت بیشتری دارد.

دارو

در ادامه دیگر تدابیر درمان بی اشتهایی در بارداری یعنی تدابیر مربوط به مصرف دارو بررسی می‌شود.

1. استفاده از عطرها و رایحه‌ها، به ویژه بوی گل سرخ، نارنج، بالنگ، لیمو، بِه و مانند آن می‌تواند به تحریک اشتهای مادر کمک کند.
2. ضماد معده با بِه، سُنبل الطیب، قسط شیرین و گل سرخ که با میزان‌های برابر با آبِ بِه و سیب یا با عرقِ دارچین مخلوط شده، مفید است و در صورت نفخ یا درد معده، بهتر است با تخم کرفس و انیسون و بادیان مخلوط شود. ضماد در زمان غذا خوردن و زمان هضم نباید روی موضع معده باشد.
3. ضماد هر دوای مقوی که دارای حرارت لطیف و قبض باشد، مانند گل سرخ مفید است.
4. ضماد خوشبو و قابض که از شکوفه رُز، نیلوفر، گلنار، انار کوچک میخوش، انگور، گل سرخ، سنبل، زعفران، مورد، مشک، سیب، بِه و افسنتین گرفته شده، موثر است.
5. مالیدن روغن مورد، روغن گل سرخ، نیلوفر، بان، لادن با گلاب بر معده یا مالیدن آب سیر و روغن کنجد به نسبت برابر، بر محل معده و رحم مفید است.
6. از جمله چیزهای اشتهاآور بوی آرد گندم و آرد جو است و خوردن آنها به صورتی که با آب داغ شسته، سرد شده و با شکر مخلوط شده باشد.
7. از داروهای مقوی معده و اشتهاآور داروهایی هستند که قبض کم و حرارت لطیفه داشته باشند، مانند مقداری آب رصی‌الراعی که با شوید جوشیده و صاف شده باشد.
8. جویدن مصطکی و کندر و مکیدن آب انار شیرین مناسب است.

ورزش

در نهایت آخرین تدابیر درمان بی اشتهایی در بارداری یعنی ورزش بررسی می‌شود.

1. در این شرایط ورزش و پیاده‌روی ملایم در حدی که موجب خستگی نشود، موثر است.
2. بهتر است، ورزش، حرکات و کارها و حتی استراحت مادر باردار در جاهای پاک، تمیز، خوشبو سرسبز باشد.

فعالیت و حرکت بدنی در بارداری

در ادامه مقاله اهمیت فعالیت و حرکت بدنی در بارداری بررسی می‌شود.

1. خانم باردار بایستی در اوایل بارداری استراحت داشته باشد و بعد از مدتی ورزش و پیاده‌روی ملایم را شروع کند.
2. با افزایش غذای خانم باردار، ورزش و حرکت نیز باید افزایش یابد؛ چرا که ورزش و فعالیت بدنی، حرارت بدن را افزایش داده، اشتهای صادق را تقویت می‌کند و با از بین بردن فضولات، به پاکسازی بدن کمک می‌کند.
3. پاک بودن بدن مادر از فضولات در دوران بارداری، در حفظ سلامت وی بسیار با اهمیت است. بنابراین، ورزش و پیاده‌روی آرام و مداوم توصیه می‌شود. البته زیاده‌روی در ورزش کردن به دلیل خطر سقط جنین به شدت نهی شده است.
4. خواب، استراحت و آسایش خانم باردار باید کمی بیشتر از قبل باشد، با رعایت این نکته که از استراحت زیاد اجتناب کند و کمی تحرک داشته، راه برود تا فضولات تجمع یافته در بدن تا حد ممکن تحلیل برود و باعث فساد و بیماری نشود. به این ترتیب زایمانی راحت‌تر و فرزندی سالم خواهد داشت.
5. لازم است، تاکید شود زنانی که در دوران بارداری فعالیت دارند، بدنی سبک‌تر و سالم‌تر داشته، بارداری برای آنها آسان‌تر است و نوزادانی قوی و سالم به دنیا می‌آورند. تن‌آسایی، رفاه و پرخوری زیاد برای زنان باردار بسیار مضر است.
6. بدیهی است که: حرکات شدید مانند دویدن و پریدن، کوبیدن اشیاء با سرعت و قوت، دمر خوابیدن و عادت کردن به آن، حمل کردن و کشیدن بار سنگین، زمین خوردن، نشاندن طفل دیگر بر شکم، اصابت هر چیز سخت به شکم مادر و جنین را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد، بنابراین اجتناب از آنها ضروری است.

منبع: کتاب از بارداری تا شیردهی با طب ایرانی

برای دریافت وقت مشاوره و ویزیت آنلاین از پزشکان متخصص سایت دکتر بانوکا به این لینک مراجعه کنید.

تصحیح و ویرایش: دکتر زهرا شکرریز (عضو کارگروه تغذیه و رژیم درمانی)