پرخوری یکی از شایعترین بیماریها و در جوامع مختلف به خصوص در جوامع پیشرفته است.
در این بیماری فرد احساسی از کنترل بر مقدار خوردن ندارد و مقدار زیادی از مواد غذایی را در هر وعده میخورد.
این افراد تحرک کافی نیز ندارند و البته ورزش نیز نمیکنند.
خبر خوب این است که این بیماری قابل درمان است.
بیماری پرخوری چیست؟
بیماری پرخوری نوعی از اختلال خوردن است که به سبب مشکلات ناشی از نبود سلامت روان رخ میدهد.
این مشکل موجب خوردن حجم انبوهی از مواد غذایی شده که موجب بروز سایر بیماریها و حتی مرگ زودرس میشود.
شاید گاهی اوقات با عصبی شدن، این حالت را تجربه کردهاید و دوست داشتهاید مقادیر زیاد و متنوعی از مواد غذایی را روی هم میل کنید.
ولی برای اینکه این حالت یک بیماری محسوب شود، لازم است شما حداقل یک بار درهفته برای حداقل سه ماه این حالت را تجربه کرده باشید.
افراد مبتلا به این بیماری تندتر از معمول غذا میخورند و وقتی غذا میخورند که اصلا احساس گرسنگی ندارند.
و بر خلاف پرخوری عصبی تمایلی به بالاآوردن آنچه خوردهاند نداشته، ورزش نیز نمیکنند.
این افراد اکثر موارد اضافه وزن دارند یا چاق هستند یا چاقی مرضی دارند.
چه خصوصیتی این نوع از غذا خوردن دارد؟
این افراد در دیدگاه طب سنتی با عارضهای نفسانی مواجه هستند که امکان کنترل رفتار بدخوری و درهم خوری را از آنها گرفته است. آنها تحت تاثیر نبود سلامت روان هستند. طبیعی است که این افراد افزایش وزن و اضافه وزن دارند. ولی توجه داشته باشید همه افراد دچار اضافه وزن به این مشکل دچار نیستند. در هر صورت این افراد نیاز به کمک و درمان دارند.
چه کسانی در معرض دچار شدن به مشکل پرخوری هستند؟
بیش از نیمی از این مبتلایان بانو هستند و بیش از 3 درصد بانوان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. در این میان زنان و دخترانی که رژیم میگیرند، 12 بار بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. و بیشتر این افراد جوان بوده در دهه دوم و سوم زندگی خود قرار دارند.
چگونه متوجه شویم که دچار این اختلال هستیم؟
اگر با سرعتی غیر طبیعی میخوریم، و بعد خوردن به شکل ناراحت کنندهای احساس پری داریم. وقتی گرسنه نیستیم و حجم انبوهی غذا میخوریم و ما سعی میکنیم در تنهایی بخوریم چون این رفتار، ما را شرمنده میکند. بعد خوردن احساس گناه داریم و از خودمان بدمان میآید. گاهی این حالت با اختلالات رفتاری نیز همراه میشوند.
چرا اختلال پرخوری رخ میدهد؟
حقیقت این است که محققین هنوز علتی برای رخداد این اختلال پیدا نکردهاند و معتقد هستند که ترکیبی از سرشت فرد و حوادث زندگی است که موجب بروز این مشکل میشود. مزاج سرشتی فرد، ژنهای او، محیط زندگی و استرسها، شغل، تصورات وی از شکل ظاهری و اندامهایش، اعتماد به نفس، تجارب شخصی، سابقه خانوادگی و شرح حالی از مشکلات رفتاری و روانشناختی در بروز این مشکل دخالت دارند. پس متوجه میشوید که شناخت فرد از خودش در کمک به تشخیص سبب این مشکل کمک زیادی میکند.
چگونه پرخوری روی سلامتی موثر است؟
بیشتر افراد با عادت پرخوری دچار اضافه وزن و چاقی هستند، و مشکلات جدی برایشان رخ میدهد.
- دیابت تیپ2
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- افزایش کلسترول
- بیماریهای کیسه صفرا
- بیماریهای پستان سخت علاج
- بیماریهای رحم
- بیماریهای روده
- بیماریهای کلیه
- بیماریهای مری
- مشکلات پانکراس
- مشکلات تیروئید و کیسه صفرا
- مشکلات به هم ریختگی سیکل قاعدگی
- عدم تخمک گذاری
- ناباروری
- افسردگی
- اضطراب
- و سوءاستفاده از مواد محرک و دارویی و روانگردانها.
متوجه طیف وسیع این مشکلات شدید؟ درهم خوری و پرخوری در طب سنتی از اسباب اصلی رخداد بیماری قلمداد شده است و در اصول ششگانه حفظ سلامتی رکنی اصلی همین اصول خوردن و آشامیدن است.
آیا رفتار غلط پرخوری قابل درمان است؟
بله همانطوریکه گفته شد بخش عمده این بیماری نفسانی و همراه مشکلات روانی است که با ورزشهایی مانند یوگا و بادی فیتنس و کمک یک روانشناس میتوانید آن را مدیریت کنید. بخش دوم این ترک عادت با برنامه ریزی غذایی و یادگیری چگونگی چینش غذاها و انتخاب آنها در سفره است که به یک متخصص طب سنتی و متخصص تغذیه میسر است.
البته تدابیر دارویی نیز برای تغییر این عادت پر خطر در دسترس است که در خصوص لزوم مصرف آن، پزشک تصمیم خواهد گرفت.
چگونه عادت غلط پرخوری روی بارداری موثر است؟
پرخوری میتواند امکان باروری را در شما دستخوش تغییر و افت قابل توجهی نماید و همچنین میتواند عوارض بارداری را طی 9 ماه بارداری افزایش دهد. چاقی موجب افزایش میزان هورمون استروژن در بدن میشود پس میتواند دوره تخمک گذاری بانو را متوقف کند و اجازه رهاسازی تخمک را ندهد.
در دوران بارداری این افزایش وزن میتواند به فشار خون بارداری منتهی شود و ایجاد پره اکلامپسی (فشار خون بالا همراه مشکلات کلیوی) نماید. این دو مشکل میتوانند به صدمات جبران ناپذیر جنین و تهدید زندگی مادر و جنین ختم شوند. دیابت بارداری مشکل دیگری است که با اضافه وزن، رخداد آن تشدید میشود.
خود بارداری نیز میتواند برای مادر ایجاد استرس کند و تصوری که از بدنش دارد را دچار آشفتگی کرده و عادت پرخوری را جهت رفع اضطراب در مادر ایجاد کرده یا تشدید نماید. گاهی مادر از حمایت اجتماعی کافی نیز برخوردار نیست و افسردگی به برداری و پرخوری اضافه شده همچون یک سیکل معیوب وضعیت مادر و جنین او را دشوارتر میسازد.
بعد وضع حمل نیز ممکن است برخی از مادران دچار این عادت غلط پرخوری شده یا دچار افسردگی و این عادت با هم میشوند پس ضروری است این دوران زیر نظر پزشک باشید.
اگر عادت پرخوری و اضافه وزن دارم، میتوانم باردار شوم؟
البته داشتن یک دلبند و پروراندن آن لذتی است و نعمتی که نباید از آن محروم بمانید پس با پزشک مشورت کنید و راهکارهای کنترل این عادت پر عارضه را فرا گرفته وقتی این عادت بیماریزا را مدیریت کردید به سلامتی اقدام به بارداری کنید.
وزن سلامتی چیست؟
طبیعی است جواب این سوال برای هر فرد متفاوت است. در طب سنتی وزن سلامتی فرد وابسته به مزاج سرشتی وی و مزاج در حال حاضر او است بنابراین در افراد مختلف، این عدد متفاوت خواهد شد.
پس مهم است که در هر فرد وزن سلامتی او خاص وی است و اینکه اگر فرد اضافه وزن داشته باشد روی سلامتی وی تاثیر خواهد گذاشت.
چگونه متوجه بشوم که وزن سلامتی دارم؟
روشهای مختلفی برای بررسی وزن و مقایسه آن با قد شما وجود دارد. وزن سلامتی شما وزنی است که در آن نهایت شادابی و توان بدنی و روانی را تجربه میکنید. شما میتوانید از واحد معروف به BMI هم کمک بگیرید که حاصل تقسیم وزن به توان دوی قد است. روش دیگری که به نظر خیلی کاربردی خواهد بود، دور شکم است که اگر بیش از 87.5 سانتیمتر باشد خطر بروز مشکلات افزایش قابل توجهی پیدا خواهد کرد.
اثرات وزن سلامتی روی شما چیست؟
کمبود و زیادی وزن و چاقی مشکلات جدی را برای شما ایجاد میکند.
اگر وزن شما خیلی کم یا خیلی زیاد باشد بلد است نظم پریود شما را به هم بریزد یا حتی متوقفش کند.
مشکل دیگر رخداد پوکی استخوان است که باز هم در صورت کمبود وزن و یا چاقی فرد را تهدید میکند. وقتی مبتلا به پوکی استخوان شوید شکستگی به سادگی رخ میدهد.
افسردگی عارضه دیگری است که در صورت نداشتن وزن سلامتی به سراغ فرد میآید. از دیگر مشکلات میتوان به:
- اختلالات تنفسی
- به هم ریختن خواب شبانه
- افزایش احتمال بروز سرطان
- دیابت
- مشکلات مغزی و قلبی
- افزایش فشار خون
- سکته
- و افزایش چربی خون
نیز اشاره کرد.
در نبود وزن سلامتی، بروز اختلالات بارداری نیز شایع است و بانویی که وزن مناسبی ندارد بیش از دیگران در معرض این مشکلات قرار دارد.
چه اتفاقی افتاده است که یک فرد دچار افزایش وزن میشود؟
مزاج سرشتی شما در رخداد این مشکل دخیل است. ژن چاقی در یک خانواده خودش را به رخ میکشد و شما افزایش وزن را در بیشتر اعضا میبینید.
- متابولیسم بدن در طی سالهای بلوغ
- بارداری
- جوانی و میانسالی
- منوپوز و آندروپوز (یائسگی زنانه و مردانه)
دستخوش تغییر زیادی میشود.
این تغییر که تغییر مزاج سرشتی به مزاج عارضی نیز هست میتواند در برخی افراد موجب تجمع چربی در نقاطی مثل:
- پشت شانهها
- پشت گردن
- شکم
- لگن
- باسن
- و رانها
شود.
طبیعی است با افزایش سن نیز متابولیسم کندتر میشود و احتمال تجمع چربی افزایش خواهد یافت.
عامل دیگر ضربه عاطفی در گذشته و به خصوص در کودکی است که فرد را در معرض بروز بیشتر افزایش وزن در سالهای بزرگسالی مینماید. داروها نیز دخیل هستند، برخی داروها که در تنظیم سلامت روان، خواب، فشار خون بالا یا سرکوب سیستم ایمنی دخیل هستند، میتوانند موجب تغییرات وزن و خروج فرد از دایره وزن سالم شوند.
چه نکات ارزشمندی برای مدیریت وزن باید مورد توجه باشد؟
اینکه با مدیریت وزن بخواهید به به وزن سلامتی برسید بر اساس وضعیت هر فرد متفاوت است، مزاج وی، سرشت، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، بیماری همراه و بسیاری از موارد این روند را متفاوت و خاص فرد میسازد.
اما مهم است که شما اهداف واقعبینانه داشته باشید و در این خصوص با پزشک خود صحبت کنید. آشپزی کنید و سر ساعت غذا میل کنید. روی غذاهای سالم تمرکز کنید و سعی کنید بیشتر از گوشتهای بدون چربی، غلات کامل، میوهها و سبزیها تغذیه کنید.