درمان ناباروری با ivf یا لقاح آزمایشگاهی، یکی از رایج‌ترین روش‌ها و راهکارها برای کمک به باروری است.

 لقاح آزمایشگاهی یا ivf با استفاده از ترکیبی از داروها و روش‌های جراحی برای کمک به اسپرم در باروری تخمک و همچنین به کاشت تخمک بارور در رحم شما کمک می‌کند.

ابتدا دارویی مصرف می‌کنید که چندین تخمک شما را بالغ و آماده لقاح می‌کند. سپس پزشک تخمک‌ها را از بدن شما خارج کرده و در آزمایشگاه با اسپرم می‌آمیزند تا اسپرم آنها را بارور کند.

سپس آنها یک  یا چند تخمک بارور شده (جنین) را مستقیماً وارد رحم شما می‌کنند. اگر هر یک از جنین‌ها در پوشش رحم شما کاشته شود، بارداری اتفاق می‌افتد.

درمان ناباروری با ivf مراحل زیادی دارد و تکمیل کل مراحل چندین ماه طول می‌کشد. گاهی اوقات در اولین تلاش موثر است، اما بسیاری از افراد برای باردار شدن به بیش از یک دوره درمان ivf نیاز دارند.

در صورت داشتن مشکلات باروری، ivf قطعا شانس بارداری شما را افزایش می‌دهد، اما هیچ تضمینی وجود ندارد – بدن همه متفاوت است و درصد موفقیت ivf برای همه یکسان نیست.

چرا لقاح آزمایشگاهی انجام می‌شود؟

هزینه عمل ivf گران بوده و یک فرایند کمک به باروری تهاجمی است، بنابراین زوجین معمولا‌ ابتدا روش‌های دیگر کمک به باروری را آزمایش می‌کنند.

این روش‌ها ممکن است شامل مصرف داروهای باروری یا لقاح داخل رحمی باشد. در این روش، پزشک اسپرم را مستقیما به رحم زن منتقل می‌کند.

موارد ناباروری که ممکن است ivf برای آنها لازم باشد شامل موارد زیر است:

• کاهش قدرت باروری در زنان بالای 40 سال
• داشتن لوله‌های رحمی مسدود شده یا آسیب دیده
• کاهش عملکرد تخمدان
• آندومتریوز
• فیبروئید رحم
• ناباروری مردان، مانند داشتن تعداد کم اسپرم یا ناهنجاری در شکل اسپرم
• ناباروری غیر قابل توضیح

والدین همچنین ممکن است ivf را انتخاب کنند تا خطر انتقال یک اختلال ژنتیکی به فرزندان خود را برطرف کنند.

یک آزمایشگاه پزشکی می‌تواند جنین را از نظر ناهنجاری‌های ژنتیکی آزمایش کند. سپس، پزشک فقط جنین را بدون نقص ژنتیکی داخل رحم قرار می‌دهد.

چگونه می‌توانم خود را برای لقاح آزمایشگاهی آماده کنم؟

قبل از شروع ivf، زنان ابتدا آزمایش ذخیره تخمدان را انجام می‌دهند. این شامل گرفتن نمونه خون و آزمایش آن از نظر سطح هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) است. نتایج این آزمایش به شما اطلاعاتی در مورد اندازه و کیفیت تخمک‌های تان می‌دهد.

پزشک همچنین رحم شما را معاینه می‌کند. این ممکن است شامل انجام سونوگرافی باشد، که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از رحم شما استفاده می‌کند.

مردان باید آزمایش اسپرم انجام دهند. این شامل دادن نمونه منی است که آزمایشگاه از نظر تعداد، اندازه و شکل اسپرم تجزیه و تحلیل می‌کند.

اگر اسپرم ضعیف یا آسیب دیده باشد، روشی به نام تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI) ممکن است لازم باشد. در طی ICSI ، یک تکنسین اسپرم را مستقیما به تخمک تزریق می کند. ICSI می تواند بخشی از روند ivf باشد.

مراحل درمان ناباروری با ivf چیست؟

پنج مرحله در درمان ناباروری با ivf وجود دارد:

• تحریک
• بازیابی تخمک
• تلقیح
• کنترل و بررسی جنین
• انتقال

1-تحریک

یک زن به طور معمول در هر دوره قاعدگی یک تخمک تولید می‌کند. با این حال، ivf به تخمک‌های متعددی نیاز دارد. استفاده از چندین تخمک، احتمال ایجاد جنین مناسب را افزایش می‌دهد.

داروهای کمکی برای افزایش تخمک‌های تولیدی بدن دریافت خواهید کرد. در این مدت، پزشک متخصص آزمایش خون و سونوگرافی منظمی را برای نظارت بر تولید تخمک‌ها تجویز می‌کند و به شما اطلاع می‌دهد تا چه موقع آنها را بازیابی کند.

2-بازیابی تخمک

بازیابی تخمک به عنوان آسپیراسیون فولیکولی شناخته می‌شود. این یک روش جراحی است که با بیهوشی انجام می‌شود.

پزشک شما از سونوگرافی برای هدایت یک سوزن از طریق واژن، تخمدان و فولیکول حاوی تخمک استفاده می کند. سوزن تخمک‌ها و مایع هر فولیکول را مکش می‌کند.

3-تلقیح

اکنون همسر شما باید نمونه مایع منی بدهد. یک تکنسین اسپرم را با تخمک‌های موجود در ظرف پتری مخلوط می‌کند. در صورت عدم تولید جنین، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد از ICSI استفاده کند.

4-کنترل و بررسی جنین

پزشک شما تخمک‌های بارور شده را کنترل می‌کند تا از تقسیم و رشد آنها اطمینان حاصل کند. جنین ممکن است در حال حاضر تحت آزمایش شرایط ژنتیکی قرار بگیرند.

5-انتقال

وقتی جنین‌ها به اندازه کافی بزرگ باشند، می توان آنها را کاشت. این حالت معمولا سه تا پنج روز پس از لقاح اتفاق می‌افتد.

لانه گزینی شامل قرار دادن یک لوله نازک به نام کاتتر است که در واژن، از دهانه رحم  قرار می‌گیرد. سپس پزشک جنین را در رحم شما قرار می‌دهد.

بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که جنین خود را در دیواره رحم قرار دهد. این مدت زمان ممکن است 6 تا 10 روز باشد. با آزمایش خون بارداری مشخص می‌شود.

عوارض جانبی ivf چیست؟

همانند سایر داروها و اقدامات پزشکی، ivf دارای برخی خطرات و عوارض جانبی احتمالی است. این شامل:

• نفخ شکم
• دل درد
• حساسیت به پستان
• نوسانات خلقی
• سردرد
• کبودی
• واکنش آلرژیک به داروها
• خون ریزی
• عفونت

پزشک می‌تواند در مورد هرگونه سوال یا نگرانی در مورد خطرات و عوارض جانبی ivf با شما صحبت کند.

عمل لقاح آزمایشگاهی همچنین از نظر احساسی چه برای شخصی که عمل می‌کند و چه برای همسر و یا خانواده‌اش ممکن است دشوار باشد.

بسیاری از افرادی که درمان‌های ivf را انجام می‌دهند در طول مراحل با افسردگی و اضطراب دست و پنجه نرم می‌کنند.

اگر احساس ضعف و دلسردی کرده باشید ، گفتگو با افرادی که دچار مشکلات باروری بودند و درمان ناباروری با  ivf شده اند، می‌تواند بسیار مفید باشد.

انجمن‌های آنلاین و حضوری نیز مکان‌های خوبی برای ملاقات با افرادی است که این کار را انجام داده‌ اند و تجربه کافی در این زمینه دارند و شما را درک کرده و کمکتان می‌کنند.

نتیجه‌گیری

تصمیم گیری در مورد درمان ناباروری با ivf  یا لقاح آزمایشگاهی و نحوه تلاش در صورت عدم موفقیت در اولین تلاش، تصمیمی کاملا پیچیده است.

خسارات مالی، جسمی و عاطفی این روند ممکن است دشوار باشد. با پزشک خود به طور واضح و دقیق صحبت کنید تا بهترین گزینه‌های شما مشخص شود و اینکه آیا لقاح آزمایشگاهی راه مناسبی برای شما و خانواده است.

به دنبال یک گروه پشتیبانی یا مشاور باشید تا در این فرآیند به شما و همسرتان کمک کند.

منبع: 

1. healthline.com
2. plannedparenthood.org

برای دریافت وقت مشاوره و ویزیت آنلاین از پزشکان متخصص سایت دکتر بانوکا به این لینک مراجعه کنید.

تصحیح و ویرایش: دکتر زهرا شکرریز (عضو کارگروه تغذیه و رژیم درمانی)