در قسمت اول این مقاله به اهمیت دستیابی به سلامت روان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها و همچنین پیشگیری از ابتلا به کرونا پرداختیم و تکنیک مهم “کنترل ورودی‌های ذهن” را برای مدیریت ذهن در جهت دستیابی به سلامت روان مطرح کردیم.
مقاله قبل را با یک سوال خاتمه دادم:
اگر برای کنترل ورودی‌های ذهنم تلاش کردم و آگاهانه از اخبار و مطالب منفی و نگران کننده دوری کردم، ولی ناخودآگاه در معرض خبری قرار گرفتم یا دوستی مطلبی ناخوشایند به من گفت یا در جمع افرادی قرار گرفتم که صحبت‌های منفی می‌کردند و من قادر به ترک آن جمع نبودم و در تمام موارد این‌چنینی چکار باید بکنم؟
جواب ساده است…
باید اعراض کنید!
اعراض چیست؟
“اعراض کردن” به معنی “روی گرداندن” است. به معنی نادیده گرفتن.
یعنی به عنوان مثال اگر فردی سخنی ناخوشایند به ما گفت یا خبری ناخوشایند شنیدیم یا صحنه‌ای ناراحت کننده در تلویزیون دیدیم …، و در تمام موارد این‌چنینی باید اعراض کنیم. یعنی آن سخن را نشنیده بگیریم، آن صحنه را ندیده بگیریم … جوری که انگار نشنیده‌ام یا ندیده‌ام!
در ابتدا این کار به نظر سخت می‌آید، زیرا به طور ناخودآگاه کشش داریم که راجع به سخن ناخوشایندی که شنیدیم فکر کنیم، نگران شویم، غصه بخوریم … یا راجع به آن صحنه ناراحت کننده فکر کنیم، دلگیر شویم و …
این ورودی‌های ناخوشایند هم فقط مربوط به اخبار منفی نیست، بلکه صحبت‌های ناخوشایند اطرفیان، کنایه‌ها، سخنان منفی، رفتارهای ناخوشایند دیگران، یک اتفاق ناخوشایند در طول روز و… همه را در برمی‌گیرد. پس اگر تکنیک “اعراض کردن” را یاد بگیریم در تمام جنبه‌های زندگی به ما کمک زیادی خواهد کرد.
از امروز این تمرین را شروع می‌کنیم و البته انتظار پیشرفت سریع و معجزه‌آسا از خود نداریم. چون احتمالاً شدنی نیست و باعث می‌شود تلاش را رها کنیم و بگوییم که نه! این تکنیک هم فایده نداشت…!
پس حتی اگر هر روز یک درصد نسبت به روز قبل پیشرفت کنیم همین بسیار با ارزش است و در یک سال 365 درصد پیشرفت کرده‌ایم!
تمرین:
تلویزیون را روشن کردید و اتفاقی صحنه‌ای از خاکسپاری کشته‌های کرونا در فلان کشور را دیدید، حالا چکار باید بکنید؟
.
.
.
.
جواب: اول باید تلویزیون را خاموش کنید و به مشاهده آن خبر ناراحت کننده ادامه ندهید، سپس باید إعراض کنید، یعنی تصور کنید که این صحنه را ندیدید و این خبر را نشنیدید. این تکنیک در ابتدا باعث می‌شود که ذهن خود را درگیر آن موضوع نکنید و در ناراحتی و نگرانی فرو نروید، سپس با تمرین بیشتر می‌آموزید که سریع ذهن خود را جمع و جور کنید و تمرکز ذهن خود را از روی اخبار و اطلاعات منفی بر روی اخبار و اطلاعات مثبت قرار دهید.
اقدامات لازم برای دستیابی به سلامت روان
برای دستیابی به سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی علاوه بر کنترل ورودی‌های ذهن، باید تمرکز ذهن را نیز بر فعالیت‌های مثبت و خواسته‌های مطلوب قرار دهیم و تمرکز ذهن را از روی ناخواسته‌ها و منفی‌ها برداریم. در ادامه مطلب به توضیح این موضوع مهم می‌پردازم…
ذهن انسان همانند یک ظرف خالی است، که می‌تواند با آب زلال و شفاف یا برعکس، با آب کدر و فاضلاب پر شود!
و باید بدانیم که تصمیم‌گیرنده خود ما هستیم، که تعیین می‌کنیم ذهن مان از کدامیک پر شود؟
آب زلال و شفاف یا فاضلاب …
منظور از آب زلال تمام چیزهایی است که حال ما را بهتر می‌کند، انرژی و انگیزه بیشتر برای ادامه زندگی به ما می‌دهد، آرامش‌مان را بیشتر می‌کند و …
و منظور از فاضلاب تمام چیزهایی است که باعث می‌شود حال‌مان بدتر شود، انرژی‌مان کمتر شود، نگرانی و اضطراب‌مان بیشتر شود و …
چه چیزهایی باعث می‌شود که ظرف ذهن من از آب زلال و شفاف پر شود؟
پاسخ برای افراد گوناگون می‌تواند متفاوت باشد و بستگی به شرایط زندگی فرد، علایق او، امکانات او و … دارد. ولی نمونه‌هایی را ذکر می‌کنم که برای اکثر افراد مشابه است و کمک می‌کند تا راه‌های پر کردن ظرف ذهن از آب زلال را بیاموزید:
- ورزش و فعالیت بدنی
- پیاده‌روی
- صبح زودتر از خواب بیدار شدن و شنیدن صدای جیک جیک گنجشک‌ها در اول صبح
- قدم زدن در هوای مطبوع
- صحبت کردن با یک دوست مهربان
- فکر کردن راجع به خاطرات خوش گذشته
- فکر کردن راجع به اهداف و آرزوهایی که برای آینده ترسیم کرده‌ام
- خرید کردن
- هدیه گرفتن برای عزیزانم
- صحبت کردن و مناجات با خالق هستی
- شکرگزاری از پروردگار عالم بابت نعمت‌هایی که به من داده است
- مطالعه یک کتاب انگیزشی یا یک رمان دلنشین
- باغبانی کردن
- در صورت نگرانی راجع به کرونا، فکر کردن به اینکه اگر احیاناً مبتلا شوم به نوع خفیف مبتلا می‌شوم و به راحتی بهبود می‌یابم
- و …
این‌ها نمونه کارهایی است که ذهن ما را از آب زلال پر می‌کند و حال جسم و روح ما را بهتر می‌کند. لطفاً این لیست را برای خود تکمیل کنید و سعی کنید از امروز فعالیت‌هایتان مطابق با این لیست باشد تا بتوانید کنترل ذهن خود را بدست بیاورید و کیفیت زندگی‌تان را بالاتر ببرید.
نمونه‌هایی از کارهایی که شیر فاضلاب را در ذهن ما باز می‌کند؟
- فکر کردن راجع به اشتباهاتمان در گذشته و غصه خوردن در مورد آن
- فکر کردن راجع به بی‌مهری فلان دوست یا آشنا در گذشته و ضربه‌ای که بمن زد!
- شب دیر به خواب رفتن و حدود ظهر فردا از خواب برخاستن
- حساسیت زیاد راجع به رفتار اطرافیان و تلاش بیهوده برای کنترل رفتار آن‌ها
- پیگیری اخبار کرونا و آمار رو به افزایش تلفات آن
- زودجوش بودن و تندی در مقابل هر رفتار ناخوشایند اطرافیان
- فکر کردن راجع به کوتاهی‌های پدر و مادرم و اشتباهاتی که در تربیت من یا رفتار با من مرتکب شدند
- پیگیری لحظه به لحظه قیمت سکه و دلار و نگرانی بابت مشکلات مالی احتمالی در آینده
- بی‌تحرکی و رژیم غذایی پرکالری و احساس چاقی روزافزون
- تماشای یک فیلم غم‌انگیز یا یک فیلم جنایی و استرس‌آور
- مطالعه یک رمان عاشقانه خیلی غم انگیز که تا چندین روز ذهن من را به خودش مشغول می‌کند!
- و …
لطفاً این لیست را نیز برای خود تکمیل کنید و از امروز سعی کنید از تمام کارهایی که در این لیست آورده‌اید و حالتان را بدتر می‌کند آگاهانه دوری کنید.
حتماً هر دو لیست را جایی در دسترس‌تان قرار دهید و گهگاه نگاهی به آن بیاندازید و اگر موردی به ذهن‌تان رسید به آن اضافه کنید.
اگر سه ماه بتوانید این تمرین را ادامه دهید و فعالیت‌ها و افکارتان را مطابق لیست شماره یک (آب زلال و شفاف) تنظیم کنید و از لیست شماره دو دوری کنید، مطمئن باشید که این‌کار جزء عادات شما می‌شود و بمرور کنترل ذهن خود را بدست می‌آورید که بسیار لذت‌بخش و نجات دهنده خواهد بود …
با آروزی موفقیت