سکسکه یک انقباض غیر ارادی در عضلات دیافراگم است. عضلات دیافراگم در حالت عادی باعث افزایش حجم قفسه سینه می شوند و نقش مثبتی در عمل تنفس دارند. هر انقباض در این عضلات باعث  بسته شدن ناگهانی تارهای صوتی شما می شود که می تواند صدایی شبیه به هیک (hic) ایجاد کند.

به دلایل مختلفی می تواند اتفاق بیفتد؛ بعضی از علل آن فیزیکی و برخی ناشی از واکنش های روحی است مثل:

• سریع غذا خوردن
• احساس عصبانیت یا هیجان
• استرس
• تغییر ناگهانی در دمای بدن یا محیط
• بلعیدن هوا در هنگام مکیدن یک آبنبات یا جویدن آدامس
• نوشیدنی های گازدار یا الکل.

سکسکه معمولا موقتی است اما در موارد نادری می تواند طولانی مدت اتفاق بیفتد که علت آن معمولاً آسیب یا تشدید تحریک اعصاب متصل به دیافراگم است.

البته اختلالات سیستم عصبی مرکزی  مثل آنسفالیت یا مننژیت یا بیماری های متابولیک مثل دیابت و نارسایی کلیه نیز می‌تواند در ایجاد آن موثر باشند.

برخی داروها مثل انواع داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نیز می توانند در  ایجاد سکسکه طولانی اثر گذار باشند.

علائم هشدار

اگر بیش از دو روز است که دچار سکسکه شده‌اید یا شدت آن سبب اختلال در غذا خوردن، تنفس و خوابیدن شما شده است یا علائم همراه مانند درد معده ،تب ، تنگی نفس یا استفراغ همراه با آن دارید بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید.

 فاکتورهای خطر

به طور کلی مردان شانس بیشتری برای ابتلا به سکسکه های طولانی نسبت به زنان دارند.

سایر فاکتورهای خطر عبارتند از:

• مشکلات روانی یا احساس هیجان،استرس و نگرانی
• جراحی: برخی از بیماران بعد از بیهوشی عمومی یا بعد از انجام عمل جراحی بر روی ارگان های شکمی مستعد سکسکه می شوند.

 تشخیص

برای تشخیص بی خطر بودن  آن معمولاً نیازمند معاینات اختصاصی مغز و اعصاب هستیم مانند:

• بررسی تعادل و همکاری عضلات
• قدرت و تون عضلانی
• بررسی رفلکس ها
• بررسی حواس بینایی و لامسه

 بررسی های آزمایشگاهی مورد نیاز

بهتر است در صورت  بروز سکسکه طولانی مدت آزمایش خون جهت بررسی:

• دیابت
• انواع عفونت ها
• بیماری قلبی
• بیماریهای کلیوی انجام بگیرد.

در صورت عدم درمان و مشخص نشدن علت آن گاهی بیماران نیازمند اقدامات تشخیصی پیشرفته تر مثل انجام CT Scan، MRI یا اندوسکوپی است.

 درمان

در اکثر اوقات سکسکه بدون نیاز به اقدام خاصی درمان می‌شود. اگر بیماری زمینه‌ای خاصی عامل ایجاد سکسکه شما شده باشد درمان آن بیماری می‌تواند سبب توقف سکسکه شود.

در صورتی که سکسکه شما بیش از ۲ روز یا ۴۸ ساعت طول بکشد درمان دارویی شروع می‌شود که بر اساس بر اساس نظر پزشک تان ممکن است از داروهایی نظیر:

باکلوفن؛ کلرپرومازین و متوکلوپرامید استفاده شود.

آخرین راه حل توقف سکسکه در صورت عدم جواب دهی به دارو مسدود کردن یا تحریک الکتریکال اعصاب دیافراگمی می باشد.

 راهکارهای توصیه شده خانگی برای توقف آن

شاید شایع‌ترین راهکاری که برای توقف سکسکه به ذهنتان می رسد ترساندن باشد اما هیچ مبنای علمی برای این کار وجود ندارد. گاهی تنفس در یک کیسه کاغذی یا پلاستیکی که سبب شود شما کربن دی اکسید بیشتری تنفس کنید سبب آرام شدن دیافراگم تان و توقف سکسکه شود.

سکسکه در طب سنتی ایران

در طب سنتی ایران علل متفاوتی برای سکسکه بیان شده است از جمله پرخوری، بلعیدن هوای اضافه در هنگام خوردن مایعات و غذا، مصرف غذاهای تند یا غلیظ مثل قارچ، ترک ورزش و فعالیت بدنی، خوابیدن یا حمام بعد از صرف غذا.

عامل اصلی ایجاد سکسکه در طب ایرانی بیماری های معده و مری است. سردی بیش از حد معده که خود را با علایمی نظیر سوءهاضمه، عدم تشنگی، نفخ و …. یا تجمع رطوبت اضافه در معده که با علایمی مثل ترش کردن،آبریزش از دهان به ویژه شب در هنگام خواب و ….همراه است جز علل اصلی ایجاد سکسکه هستند.

درمان سکسکه در طب ایرانی وابسته به عامل ایجاد کننده آن است.چنانچه عامل سکسکه پرخوری یا استفاده مفرط از مواد غذایی نفاخ باشد در درمان می توان از گیاهان گرم و خشکی مثل پونه ، زیره یا زنجبیل استفاده کرد.اگر علایم سردی معده با سکسکه همراه باشد میتوان از گیاهانی مثل تخم کرفس ،زیره یا انیسون استفاده کرد.

استفاده از ترکیب پونه با آب انار ترش یا جوشاندن دارچین به همراه مصطکی و نوشیدن آب صاف کرده ی آن در درمان انواع سکسکه مفید بیان شده است.

گیاهان دارویی موثر در درمان سکسکه

براساس منابع طب ایرانی بیش از 25 گیاه موثر در درمان آن معرفی شده که بیشتر این گیاهان از دسته خانواده چتریان و نعناییان میباشند.

در جدول زیر برخی از این گیاهان را با هم مرور میکنیم.