طبع میوهها، یکی از مهم‌ترین آیتم‌هایی است که قبل از خریدن میوه باید از آن آگاه باشیم. علیرغم خواص شگفت‌انگیز میوهها، اگر این خوشمزه‌های متنوع را درست مصرف نکنیم می‌توانند برای بدن مضر باشند! بله درست منوجه شدید؛ میوهها همیشه هم مفید نیستند. با ما همراه باشد چون قصد داریم در این مقاله اطلاعات جالبی در مورد مزاج میوهها، خواص آنها و مصلحات هر میوه به شما بدهیم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
در مقاله قبل در مورد خواص و مزاج میوههای تابستانی و مصلحات آنها در طب سنتی اشاره کردیم. در این مقاله، به مزاج و خواص میوههای پاییزی و زمستانی و مصلحات آنها در طب سنتی می‌پردازیم.
طبع میوهها و مصلحات آنها در طب سنتی
با خواص شگفت‌انگیز و مزاج میوهها بیشتر آشنا شوید:
طبع میوه های فصل پاییز و زمستان |
نوع مزاج میوه |
فواید میوه های پاییزی و زمستانی |
مضرات میوههای پاییزی و زمستانی |
مصلحات میوههای پاییزی و زمستانی |
| انار شیرین | طبع انار شیرین: سرد و تر | در افراد گرم مزاج به بهبود اختلال نعوظ در آقایان می‌کند. مصرف آن بعد از غذا ملین است. مقوی کبد و مفید در ضعف می‌باشد. مفید در خارش پوست، نیکویی رنگ چهره و هضم غذا است. | انار شیرین نفاخ و مصرف زیاد آن مضر معده و هضم است | انار شیرین را به همراه انار ترش مصرف کنید و در سرد مزاجان مربای زنجبیل همراه آن مصرف شود |
| انار ترش | طبع انار ترش: سرد و خشک | مقوی کبد . مفید در ناراحتی های پوستی از جمله کهیر و خارش مزمن (به شرط آنکه ملس باشد یا با انار شیرین مخلوط شود) | مصرف انار ترش بعد از غذا موجب ضعف کبد است، مضر ریه و زخم گوارش | انار شیرین و مربای زنجبیل |
| زالزالک و ازگیل | طبع زالزالک و ازگیل: سرد و خشک | چاق کننده، مقوی معده و کبد گرم، اشتها آور | مضر کلیه و معده، ایجاد یبوست | انیسون، گلقند |
| به | طبع به: به شیرین معتدل مایل به گرم و تر و به ترش سرد و خشک | نشاط آور، مقوی قلب، مغز، معده، کبد، اشتها آور، برطرف کننده حالت تهوع، التهاب و درد معده | جرم خام به قابض و مسدد است و مضر سرد مزاجان | عسل، انیسون، مربا نمودن یا پختن آن |
| سیب | طبع سیب: گرم و تر | دارای خاصیت دفع سموم از بدن، نشاط آور، مقوی قلب، مغز، معده و کبد، جهت تپش قلب و تنگی نفس، اشتها آور، کمپوت سیب مفید در سرفه خشک | مصرف زیاد آن نفاخ است، مصرف زیاد سیب ترش مضر ریه | دارچین ،گلقند، عسل |
| طبع لیمو | لیموی ترش سرد و خشک و لیموی شیرین سرد و تر | رفع غلظت خون، جهت سرگیجه ناشی از غلظت خون، مفید در ورم گلو، جهت حالت تهوع، مقوی معده و کبد گرم، رفع تب، مصرف شربت لیمو در اطفال بسیار مفید است به خصوص سکنجبین لیمویی دارای نعنا | مضر عصب و سرفه، مصرف زیاد آن در حالت ناشتا ایجاد ضعف روده ها و دلپیچه می‌کند | شکر و عسل |
| نارنج | طبع نارنج: سرد و خشک | شربت نارنج در سرفه گرم و سرماخوردگی مفید است. به خصوص اگر با پوست از وسط نصف کرده و با کمی نبات بر روی حرارت قرار داده و ناشتا مکیده شود | مصرف زیاد آن مضر کبد است | شکر و عسل |
| زرشک | طبع زرشک: سرد و خشک درجه 3 | دفع سموم از بدن، رفع تشنگی، تقویت اشتها، مقوی قلب و معده و کبد گرم مزاجان، جهت خونریزی ناشی از بواسیر و عفونتهای مزمن رحمی | ایجاد نفخ و یبوست | میخک، شکر، آب زرشک با عسل و دارچین در سرد مزاجان و تقویت کبد سرد |
| خرما | طبع خرما:
گرم و تر گرم و خشک |
چاق کننده، در ضعف و خستگی، افزایش میل جنسی در سردمزاجان
|
دیر هضم، مضر گرم مزاجان، ایجاد سودا و انسداد کبد، ایجاد سردرد | آب انار، سکنجبین، غرغره با گلاب و سرکه و سماق در صورت بروز آفت دهان |
| زیتون | طبع زیتون:
گرم و خشک |
مصرف زیتون شور به همراه غذا مقوی معده و اشتها آور است. | ایجاد یبوست، بی‌خوابی و لاغری، مضر ریه | مغز گردو، مغز بادام یا پرورده زیتون، عسل، شیرینی های طبیعی |
| عناب
|
طبع عناب:
معتدل |
جهت سرفه و تنگی نفس و آسم، ملین طبع، کاهش التهاب و حرارت بدن، دمنوش برگ عناب با شکر به مدت 50 روز در خارش مزمن توصیه شده است. | تازه آن نفاخ و دیر هضم است، مضر معده سرد و تر، کاهنده میل جنسی و کاهنده منی | شکر، مویز یا گلاب در معده سرد و تر، عسل |
| کنار | طبع کنار:
سرد و خشک |
ضد انگل | ایجاد یبوست و نفخ، دیر هضم، مضر سرد مزاجان و مضر مغز | سکنجبین، گلقند، مصطکی |
| نارگیل | طبع نارگیل:
گرم و خشک |
چاق کننده بدن، مقوی مغز و مفید در امراض سر و گردن، مقوی معده و کبد، مفید در زخمهای گوارشی و هموروئید، مقوی کلیه و افزاینده میل جنسی و مفید در ناباروری مردان | دیرهضم و ایجاد غلظت خون، مضر خشونت ریه | شکر و نبات، در افراد گرم مزاج با میوه های ترش مصرف شود |
مزاج سرزمین و طبع میوهها
برخی از میوهها مخصوص مناطق گرمسیر و برخی مخصوص مناطق سردسیر هستند. این موضوع ناشی از تاثیرگذاری مزاج فصل و مزاج سرزمین بر طبع گیاهان و جانوران است. اگر دقت کرده باشید عموم میوههای فصل تابستان دارای مزاج تر یا سرد و خشک هستند. از ویژگی‌های میوههای تابستانی، کاهش صفرا و حرارت است. میوههای فصل پاییز عموماً مزاج خشک دارند. برخی دیر هضم هستند و تولید خون غلیظ می‌کنند. برخی نیز هضم را تقویت می‌کنند. برخی از میوههای فصل پاییز و زمستان مانند مرکبات مزاج سرد و تر دارند و موجب رقیق شدن خون می‌شوند.
کدام میوه و با چه طبعی برای من مناسب‌تر است؟
مصرف گیاهان بومی هر منطقه و مختص هر فصل بیشترین منافع را به بدن می‌رساند. میوه‌هایی که نارس چیده می‌شوند، در انبار نگهداری می‌شوند یا وارداتی هستند، از نظر ارزش غذایی پایین‌ترند.
مصرف خرما و مضرات آن
از جمله این موارد، مصرف خرما در مناطقی است که خرما کشت نمی‌شود. مصرف روزانه بیش از 3 عدد خرما، در این مناطق توصیه نمی‌شود و می‌تواند منجر به بروز بیماری شود.
مصرف میوه خشک، فواید و مضرات آن
میوههای خشک در افرادی که مشکلات گوارشی بیشتری دارند مناسب تر است، اما میوه خشک، کالری بالاتری دارد و میزان قند موجود در آن بالاتر از میوه تازه است. پس زیاده‌روی در مصرف آن ممنوع است. از جمله مصرف مویز در افرادی که مشکلات گوارشی و کبدی دارند بیش از انگور تازه توصیه می‌شود.
مصرف آب میوه و هر آنچه باید درباره آن بدانید
مصرف آب میوه به دلیل قند بالاتر و حذف جرم میوه یا قسمت فیبر آن در افراد دیابتی یا افراد سالم چندان توصیه نمی‌شود. اما در افراد با مشکلات گوارشی یا دچار ضعف و در دوران نقاهت گزینه مناسب‌تری است. هضم فیبر مشکل است و به همین دلیل افراد دارای مشکلات گوارشی با مصرف جرم میوه دچار تشدید علائم خواهند شد.
و اما از نظر طبع:
مصرف مرکبات در فصل پاییز و زمستان
- در فصل پاییز که مصرف غذاهایی با مزاج گرم و مقوی بیشتر می‌شود، احتمال بروز حرارت کبد و معده و صفرا هم زیادتر است. با مصرف مرکبات در این فصول، می‌توان به رفع این مشکلات کمک کرد؛ اما یادمان باشد از آنجایی که مرکبات، دارای مزاج سرد و تر هستند، در افراد با گوارش سرد و تر می‌توانند موجب تشدید علائمی مانند درد و سوزش معده، ترش کردن، رفلاکس و زیادی آب دهان شوند.
میزان مصرف میوه در پاییز و زمستان
- میوههای فصل تابستان در جهت تعدیل مزاج فصل عمل می‌کنند اما میوههای فصل پاییز و زمستان، عملکردهای چندگانه‌ای دارند که بسته به شرایط فرد باید مصرف شوند. در این فصول نباید در مصرف میوه زیاده‌روی کرد. زیاده روی در مصرف میوه در فصول سرد سال می‌تواند موجب پیدایش علایم عفونت در بدن شود، حتی مصرف بیش از حد مرکبات.
طبع میوهها و مزاج افراد
- به طور کلی افرادی که مزاج گرم و خشک دارند بیشترین منفعت را از مصرف میوه به خصوص میوههای تابستانی می‌برند. افراد با مزاج سرد و تر باید در انتخاب میوه دقت بیشتری داشته باشند. میوه‌هایی که رطوبت کمتر، مزاج گرمتر و هضم سبکی،دارند انتخاب مناسب‌تری برای این گروه هستند.
یک نکته مهم در مورد طبع میوهها……
هرگز فراموش نکنید !
مصرف میوه مانند هر ماده غذایی دیگر، آداب و قوانینی دارد؛ از جمله:
مصرف میوه پس از غذا
- به طور کلی مصرف میوه بلافاصله بعد از غذا موجب اختلال در فرایند هضم می‌شود. با توجه به خواص و ویژگی‌های گوناگون انواع میوهها، نمی‌توان توصیه ثابتی به مصرف میوه قبل یا بعد از غذا کرد اما توصیه می‌شود از 1 ساعت قبل تا 2 ساعت بعد از غذا حتی الامکان از خوردن آب یا میوه اجتناب شود تا اختلال در هضم پیش نیاید.
مصرف میوه در حالت ناشتا
- میوه هایی نظیر هندوانه، توت، زرد آلو، موز و خربزه نباید در حالت گرسنگی یا بلافاصله پس از غذا مصرف شود. به عنوان مثال مصرف خربزه در حالت ناشتا موجب سردرد و خوردن آن بعد از غذا باعث حالت تهوع و اختلال در هضم می‌شود. بهترین زمان مصرف این مواد بین دو وعده غذایی با فاصله حداقل 2 ساعت پس از صرف غذا است.
- نوشیدن آب بعد از خوردن میوه به خصوص میوه‌هایی نظیر انگور و سیب و موز به شدت مضر است.
مصرف میوه به جای غذا
- باید توجه داشت که میوه، جای غذا را نمی‌گیرد، و نباید یک وعده غذا را حذف کرد و به جای آن میوه خورد؛ مگر در رژیم های چند روزه پاکسازی مانند رژیم انگور و .
مصرف همزمان چند نوع میوه و مضرات آن
- بعضی افراد با هدف جذب انواع ویتامین‌ها، همزمان اقدام به خوردن چند میوه مینمایند. این کار با توجه به برخی دلایل از جمله تفاوت در سرعت هضم میوههای گوناگون، حتی در بعضی شرایط باعث نفخ، درد معده و کاهش جذب مواد مفید میوهها می‌شود. لذا توصیه می‌شود در هر وعده ، فقط یک نوع میوه میل شود.
و در پایان……….
قبل از اینکه در مورد میوهها و مصلحات آنها در طب سنتی مطلع شوید، باید رژیم غذایی متعادل داشته باشید و نباید فراموش کنید که تعادل در هرکاری حتی غذا خوردن بهترین روش است؛ اگر می خواهید بدنی سالم با عملکردی طبیعی داشته باشید تعادل را در خوردن، حتی میوه و سبزیجات روزانه حفظ کنید.
از همراهی شما سپاسگزارم