در این روزهای سرد زمستان، یکی از تفریحات انرژی بخش، جمع شدن اعضای خانواده در کنار هم و مصرف یک نوشیدنی گوارا است.
مصرف چای، انواع شربت‌ها و دمنوش‌ها می‌تواند موجب رفع خستگی و کسب انرژی دوباره برای ادامه کار و تلاش روزمره باشند.
اما گاهی این سوال مطرح می‌شود که آیا این نوشیدنی برای مزاج من مناسب است یا نه؟
و اینکه چگونه با توجه به طبع خودمان انتخاب‌های متنوع‌تر و مناسبی داشته باشیم؟
در این مقاله در مورد میزان مصرف نوشیدن آب و مایعات با توجه به مزاج و نکات مربوط به آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
اگر برای سلامتی خود ارزش زیادی قائل هستید حتما این مقاله را تا انتها و با دقت مطالعه کنید.
قوانین نوشیدن آب در طب ایرانی
در طب ایرانی برای نوشیدن آب و مایعات هم قانون وجود دارد!
قانون اول! رعایت فاصله زمانی
بین مصرف غذا و نوشیدنی‌های مختلف باید یک فاصله زمانی مناسب وجود داشته باشد.
این فاصله زمانی بر اساس مدت زمان هضم و خروج غذا از معده حدود 1 تا 2 ساعت در نظر گرفته می‌شود.
بهتر است از 1 ساعت قبل تا 2 ساعت بعد از غذا، برای داشتن هضم بهتر از مصرف آب بخصوص آب سرد یا هر نوشیدنی دیگری اجتناب شود.
مصرف آب بین غذا باعث رقیق‌تر شدن شیره‌های گوارشی و کاهش حرارت لازم برای هضم غذا می‌شود.
بسیاری از افرادی که مشکلات گوارشی از جمله نفخ یا برگشت اسید معده دارند با رعایت همین تدابیر ساده احساس بهتری خواهند داشت.
افرادی که دائما بین غذا آب می‌خورند عموما غذا را خوب نمی‌جوند و با کمک آب لقمه را فرو می‌برند که کاملا عادت غلطی است.
اگر غذا را خوب می‌جوید اما باز هم بین غذا احساس تشنگی می‌کنید، توصیه می‌شود آب معتدل از نظر دما را به صورت جرعه جرعه مصرف کنید.
در مورد کودکان هم اگر چه نباید زیاد سخت گیری کرد اما خوب جویدن را به کودکانتان هم بیاموزید.
یکی از علل بروز سنگ‌های کلیوی راجعه، در کنار سایر علل از جمله زمینه ژنتیکی و …، هضم نامناسب غذا است.
پس افراد مستعد سنگ کلیه، با توجه به اینکه نیاز به مصرف بیشتری از آب و مایعات دارند؛
باید در رعایت فاصله زمانی و زمان نوشیدن آب، توجه بیشتری داشته باشند.
قانون دوم! زمان های ممنوعه نوشیدن آب
زمانی که حرارت بدن بالا است مصرف آب سرد بیشترین ضرر را به بدن شما می‌زند؛
مانند داخل حمام یا بلافاصله پس از حمام یا در باشگاه بعد از ورزش شدید و تعریق بسیار!
آب نوشیدن به خصوص آب سرد بعد از یک رابطه جنسی نیز می‌تواند به بدن شما آسیب بزند.
توجه به زمان نوشیدن آب بسیار مهم است؛ چرا که مطالعات مختلف نشان داده است که عادت به خوردن آب سرد حتی می‌تواند با افزایش خطر ناباروری هم همراه باشد.
مصرف آب بعد از بیدار شدن از خواب عادت غلطی است که بسیاری از افراد دارند.
مصرف آب سرد ناشتا موجب افزایش خطر ابتلا به کبد چرب خواهد شد.
مصرف آب گرم ناشتا برای مدت طولانی هم موجب ضعف گوارش و بروز مشکلاتی از جمله ترش کردن و برگشت اسید معده به مری خواهد شد.
معمولاً بعد از مصرف یک خوراکی شیرین از جمله بستنی احساس می‌کنیم آب یک نوشیدنی گوارا است.
اما نکته اینجاست که مصرف آب بعد از شیرینی، آسیب بیشتری به کبد شما وارد می‌کند
و این احساس گوارا به زودی تبدیل به یک حس رنجش و بروز مشکلاتی نظیر کبد چرب و بیماریهای متابولیک خواهد شد.
نوشیدن آب قبل از خواب یا در میانه‌ی خواب شب هم چندان توصیه نمی‌شود.
قانون سوم! مصرف آب در صورت بروز تشنگی و نه از روی عادت
بسیاری از شما با توجه به تبلیغ و توصیه به مصرف حداقل 8 لیوان آب در طی روز، علی رغم عدم احساس تشنگی در طی روز، در زمانهایی شاید خود را ملزم به نوشیدن 8 لیوان آب کرده باشید.
از سوی دیگر افرادی هستند که با وجود احساس تشنگی و نیاز بدن، به دلیل مشغله فراوان توجه زیادی به دریافت آب و مایعات کافی ندارند و فراموش می‌کنند در طول روز آب بنوشند.
اهمیت نوشیدن آب
بیش از ۶۰ درصد وزن بدن را آب تشکیل داده است که این امر اهمیت مصرف آب را بیشتر می‌کند.
از جمله نقش‌های مهم آب می‌توان به تنظیم عملکرد دستگاه گردش خون، واکنش های شیمیایی بدن، فرآیند هضم، جذب مواد مورد نیاز بدن، دفع سموم و تنظیم دمای بدن اشاره کرد.
آب یکی از مواد حیاتی و لازم برای بسیاری از واکنش‌های سلولی در بدن به شمار می‌رود.
دهیدراتاسیون یا همان کم آبی، منجر به اختلالات بسیاری در بدن خواهد شد. تعریق شدید، تکرر ادرار یا دفع ادرار بیش از حد نسبت به آب و مایعات دریافتی،
بروز مشکلات گوارشی نظیر اسهال و استفراغ به خصوص در کودکان، از عوامل مستعد کننده کم آبی یا دهیدراتاسیون هستند.
همانطور که نوشیدن کم آب می‌تواند به بدن آسیب برساند و فعالیت های بدن را مختل کند، نوشیدن بیش از حد آب نیز می‌تواند منجر به بروز عوارض متعددی شود.
وقتی بیش از حد آب بخورید سطح ترکیبات مهمی نظیر سدیم و پتاسیم که از دسته الکترولیت‌های مهم خون هستند، به هم می‌خورد.
کاهش سطح سدیم خون می‌تواند منجر به بروز علائم زیر شود؛ بنابراین آب درمانی یک روش کاملاً نادرست است.
- اختلال سطح هوشیاری
- سردرد
- خستگی
- حالت تهوع یا استفراغ
- تحریک پذیری
- اسپاسم و گرفتگی یا ضعف عضلانی
- تشنج
- کما
میزان نوشیدن آب
میزان نیاز به آب در افراد مختلف یکسان نیست و به عوامل مختلفی نظیر:
- توده بدنی
- میزان دفع آب و مایعات از بدن بر اثر تاثیر فصول مختلف یا بیماریهای مختلف
- و البته مزاج افراد و به خصوص مزاج دستگاه گوارش
بستگی دارد.
پس در همه‌ی افراد نمی‌توان توصیه ثابتی داشت. مصرف زیاد آب در افراد سرد مزاج می‌تواند از عوامل مستعد کننده و بروز علائمی نظیر درد مفاصل، ورم و پف زیر چشم و چاقی باشد.
به طور متوسط میزان نیاز به آب و مایعات:
- در بزرگسالان ۳۵ میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن،
- در کودکان ۶۰-۵۰ میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن
- و در شیرخواران ۱۵۰ میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن
است.
تنها منبع دریافت آب و مایعات مورد نیاز بدن، نوشیدن آب نیست. تقریبا همه‌ی مواد غذایی حتی غذاهای جامد نیز دارای درصدی از آب هستند.
بروز عطش در فردی که قبلاً احساس تشنگی زیادی نداشته یا عدم احساس تشنگی می‌توانند از نشانه‌های بیماری و بروز اختلالات مزاج در اعضای مختلف بدن باشند.
برخی از داروها و ترکیبات باعث افزایش میزان ادرار می‌شوند یا به اصطلاح ادرار آور هستند؛ از جمله چای یا قهوه.
این ترکیبات نشان دهنده میزان واقعی عطش نیستند؛ چون از سوی دیگر میزان دفع مایعات از بدن را هم بیشتر می‌کنند.
اما تمایل بیشتر به چای یا مایعات گرم نسبت به آب خنک در صورت بروز عطش، می‌تواند یکی از نشانه‌های دیگر اختلال مزاجی باشد.
نکته بسیار مهم دیگر این است که حتماً حتماً
به نشانه‌هایی که از بدنتان به شما می رسد توجه داشته باشید و هر موقع که احساس تشنگی و یا گرسنگی داشتید مواد لازم را به بدنتان برسانید .
قانون نوشیدن 8 لیوان آب
عدم توجه به احساس تشنگی می‌تواند به مرور زمان موجب اختلال این نشانه مهم یعنی از بین رفتن احساس تشنگی با وجود علائم کم آبی در بدن شود.
یادتان نرود که اگر چیزی به آب اضافه شود موجب تغییر خواص و مزاج آب خواهد شد.
پس اگر مصرف آب را بعد از یک ورزش سنگین ممنوع کردیم به این معنا نیست
که این افراد با وجود دفع مایعات و احساس تشنگی نباید هیچگونه مایعات دیگری را هم دریافت کنند.
اگر ورزش به منظور کاهش وزن انجام می‌شود، نوشیدن شربت سکنجبین با آب گرم، شما را به هدفتان نزدیکتر می‌کند.
مصرف آب جوش با لیموترش و عسل نیز نوعی سکنجبین محسوب می‌شود
که به صورت دوره‌ای و بویژه در کودکان و فصول سرد سال می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی و پاکسازی دستگاه گوارش موثر باشد.
در آخر اینکه اگر سبک زندگی درستی داشته باشید، بدن شما بهترین ملاک تعیین میزان مصرف آب است و قانون حداقل 8 لیوان آب برای همه افراد، هیچ ملاک علمی ندارد.
حتی در منابع طب رایج نیز تفاوتهای زیادی برای افراد مختلف با درصد فعالیت بدنی مختلف یا توده بدنی مختلف، با توجه به آب و هوا و جنسیت و .. وجود دارد.
اگر میخواهید با انواع نوشیدنی‌های مختلف سرد و گرم و ویژگی‌های آنها آشنا شوید در مقاله بعد ما را همراهی کنید.
از همراهی نگاه گرم و پر از مهرتان سپاسگزارم.