کرونا و علائم گوارشی و راهکارهای درمانی آن در طب سنتی در این مقاله بررسی خواهد شد.
این مقاله در ادامه مقاله قبلی که در مورد علائم گوارشی کرونا چیست؟ نوشته شده است.
با من همراه باشید.
راهکارهای اساسی و مهم به همراه مواد غذایی موثر برتقویت دستگاه گوارش:
برای سلامت دستگاه گوارش، رعایت نکات کلی تحت عنوان آداب غذا خوردن الزامی است. از مهمترین این آداب، خوب جویدن غذا و پرهیز از درهم خوری و پرخوری است.
در برخی مطالعات دیده شده که روزه داری طبی به معنی کاهش حجم و کالری غذایی به میزان 20 درصد به تقویت سیستم ایمنی و کاهش فرایندهای التهابی در بدن کمک می‌کند.
اگر عادت کنید خوب غذا را بجوید و قبل از اینکه سیر شوید دست از غذا خوردن بکشید، مطمئن باشید از سطح سلامت و سیستم ایمنی قویتری برخوردار خواهید بود
و نیازی به هزینه‌های هنگفت برای خرید انواع مکملهایی که برای تقویت سیستم ایمنی تبلیغ می‌شوند نخواهید داشت.
مواد پروتئینی
مهمترین مواد غذایی که خون خوب و صالح تولید می‌کنند، شامل موارد زیر است:
- سوپ جوجه
- مرغ یا گوشت بره
- تخم مرغ عسلی
گوشتهای باهضم راحت یا اصطلاحاً غذاهای سبک مانند گوشت پرندگانی نظیر:
- کبک
- بلدرچین
تنقلاتی نظیر:
- پسته
- بادام
- و مویز
حبوبات و میوه‌ها
مصرف متعادل موارد زیر در یک بیمار مبتلا به کرونای گوارشی با علائم تب، اسهال شدید صفراوی و استفراغ توصیه میشود:
استفاده از مواد غذایی نظیر:
- جو
- عدس
- آب انار یا آب غوره
- سماق
- زرشک
- سیب
- و به
که میوه فصل پاییز است به صورت حالت کباب پز برروی بخاری یا شوفاژ یا شعله پخش کن یا تهیه انواع غذاها نظیر خورشت به آلو یا تاس کباب به و سیب.
ادویه‌ها و سبزیجات
افزودن کمی:
- زردچوبه
- چوب دارچین
- زنجبیل
- آویشن
- مرزه یا مرزنجوش
- هل و میخک
- فلفل
- زیره
- مارچوبه
- رازیانه
- انیسون
- زنیان
- زعفران
- موسیر
- سیر و پیاز
- تره
- ریشه جوز یا جوز بوا
- شوید
- جعفری
- ریحان
- ترخون
- نعناع
- تره خراسانی
- کرفس
- لوبیا سبز
- چغندر
- هویج
- کاهو
- و اسفناج
که همگی به طور موثر بر تقویت سیستم ایمنی یا سیستم گوارش موثرند و خاصیت ضد ویروسی و ضد التهابی نیز دارند در غذا یا سبد غذایی این روزهای کرونایی توصیه میشود.
تنقلات میان وعده
تنقلاتی نظیر:
- آلبالو یا آلبالوی خشک
- آلو
- تمبر هندی
- سنجد
- برگه‌ی زردآلو
- بادام
- و فندق
و قرار دادن زنجبیل تازه در دهان و مکیدن آن نیز میتواند به کاهش حالت تهوع کمک کند.
مصرف فندق و انجیر بعد از غذا به دفع سموم اغذیه کمک می‌کند و یک مقوی خوب برای روده ها و دستگاه گوارش به شمار میرود.
مصرف:
- نارگیل
- شیره انگور
- عسل
- پسته
- مویز
- بادام
- انجیر
در میان وعده ها به کاهش حرارت و التهاب، تقویت سیستم گوارش و قوای عمومی شما کمک می‌کند.
نوشیدنی‌ها
نوشیدنی‌هایی نظیر شربت آب لیموترش با عسل یا شربت سکنجبین با آب گرم خصوصاً ناشتا، آب یا رب انارمیخوش به همراه چند برگ نعناع بعد از هر وعده غذا، شربت زرشک، تمشک یا ریباس، آب سیب به همراه کمی میخک، مخلوط آب سیب و زرشک و کمی عسل، شربت گلاب و زعفران و آب هویج به میزان مناسب توصیه میشود. دمنوش به بهمراه چای یا به تنهایی نیز از جمله پیشنهادات خوب در بیماران مبتلا به اسهال است که نیاز به دریافت کافی مایعات دارند.
گلاب یک ترکیب موثر در صورت وجود درد و کرامپهای شکمی است. در صورت وجود چنین علامتی میتوانید از گلاب گرم به صورت جرعه جرعه به تنهایی یا به همراه خاکشیر که در آن جوشانده باشید با قدری عرق نعناع و نبات مصرف کنید.
اگر 1 قاشق غذاخوری بارهنگ را نیز در ماهیتابه تفت دهید(بدون روغن!) و به همراه آب ولرم، 2 تا 3 بار در روز مصرف کنید در تقویت روده و کنترل اسهال شما نقش بسیار موثری دارد.
یک برنامه غذایی توصیه شده در وعده های مختلف:
در ادامه یک برنامه غذایی توصیه شده در وعده‌های مختلف برای درمان کرونا و علائم گوارشی توصیه میشود.
صبحانه:
انواع مرباها شامل:
- مربای بالنگ
- مربای کدو حلوایی
- مربای به
- مربای پوست پسته
- مربای زنجبیل
- مربای گل سرخ
- مربای هلیله
- ارده و عسل
- شیره انگور به همراه مغزها به صورت پودر شده
- یا انواع فرنی‌ها و شیربرنج
(افراد دیابتی با احتیاط مصرف کنند)
ناهار:
سوپی که در آن مواد غذایی نظیر:
- کدو حلوایی، هویج، شلغم و برگ چغندر استفاده شده باشد به همراه چاشنی هایی نظیرآب انار یا زرشک یا سماق و آلو
- نخوداب یک پیشنهاد غذایی عالی به خصوص در صورت ضعف و بدن درد
غذاهای تهیه شده از:
- پسته کوهی یا بنه
- خورشت کرفس، کنگر و ریواس
- خورشت به آلو و تاس کباب به و سیب
- خورشت آلو اسفناج
- و استفاده از گوشتهای لطیف پرندگان.
از در هم خوری و مصرف آب، دوغ و نوشابه یا ماست و سالاد به همراه غذا اجتناب کنید. اما مصرف زیتون شور یا پرورده، رب انار، ترشی کبر یا ترشی لیمو و سبزیجاتی نظیر نعناع، ریحان و تلخون میتواند در تخفیف علائم بیماری یا تقویت دستگاه گوارشتان موثر باشد.
شام:
غذاهای سبک مانند:
- فالوده سیب
انواع فرنی‌ها نظیر:
- فرنی کدو حلوایی یا فرنی بادام
- شیر برنج
- شله زرد
- فالوده سیب
و اینک یک پیشنهاد ویژه به نام “سوپ کرونا” که مورد کارآزمایی بالینی هم قرار گرفته است:
در تهیه این سوپ مواد زیر به کار رفته است:
یک پیمانه بلغور گندم
5 پیمانه آب
1 عدد پیاز متوسط
1 عدد هویج
3-4 قاشق غذاخوری از جعفری و شوید ساطوری شده
برای تهیه ابتدا آب بلغور گندم و پیاز را پخته و در آخر به آن هویج، سبزیجات و یک قاشق روغن ارده را اضافه کنید. در صورت تمایل میتوانید به آن لیمو عمانی هم اضافه کنید.
نکته:
مصرف مواد غذایی ترش، اگرچه به تسکین حرارت خون کمک می‌کند اما برای عصب و ریه مضر است. پس اگر بیمار همزمان علائم عصبی یا سرفه خشک و تنگی نفس دارد، نباید غذا ترش باشد بلکه باید با فزودن یک چیز شیرین یا کمی شکر، طعم ترش و شیرین داشته باشد.
مصرف متعادل مواد غذایی با طبع گرم و یا گرم و تر به ویژه اگر معطر هم باشند نظیر هل و میخک به خصوص اگر در فاز التهابی و تب نباشید به تقویت سیستم ایمنی بدن شما در مبارزه با بیماری کمک می‌کند.
چند توصیه یا پرهیز کلی:
- ورزش و فعالیت بدنی روزانه را در فاز پیشگیری و استراحت به معنای واقعی! هم استراحت جسمی و هم استراحت فکری را در فاز بیماری فراموش نکنید.
- استرس را مدیریت کنید و با به کارگیری توکل و انواع تکنیک‌های خنده سیستم ایمنی خودتان را تقویت کنید
- سعی کنید برنامه خواب و ساعات غذایی منظم داشته باشید. این کار به تعادل مزاج و تقویت سیستم ایمنی شما کمک می‌کند.
- اگر کیفیت دفع خوبی ندارید یا مبتلا به یبوست هستید حتماً پیگیر درمانتان باشید. یبوست تعادل باکتریهای مفید روده شما را به هم میزند و شما را در ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله کرونا مستعدتر می‌کند.
- به مواد مخدر و سیگار نه بگویید!!
شاید شما هم شنیده باشید که برخی شایعات رایج شده و بیان میشود افرادی که الکل یا مواد مخدر مصرف می‌کنند، کرونا نمی‌گیرند!!! اما قابل توجه این دسته از افراد اینکه در مطالعات فراوان حتی در مورد کرونا نشان داده شده است که این افراد از ضعف سیستم ایمنی بالاتری برخوردارند و ابتلا به نوع شدید این بیماری در این افراد بیشتر است.
- خودداری از مصرف چای یا قهوه زیاد به دلیل دفع آب بیشتر از بدن
و به ازای آن مصرف دمنوش‌هایی که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند و خاصیت ضد ویروسی یا ضد التهابی هم دارند نظیر:
دمنوش پوست مرکبات، پونه و سیاه دانه، دمنوش آویشن به همراه عناب و شیرین بیان و پونه، مصرف روزانه از دمنوش سرخار گل یا اکیناسه، دمنوش مرزنجوش،گزنه، نعناع یا پونه، عناب و سپستان، بابونه، گاوزبان، گل سرخ به تنهایی یا به صورت ترکیبی از 2 یا 3 گیاه. در یک کارآزمایی بالینی مصرف دمنوش میوه مورد بر روی علائم کرونا موثر بوده است. این ترکیب درصورت وجود اسهال نیز توصیه میشود.
- مصرف کافی آب و مایعات نظیر انواع شربت ها یا دمنوشهای گفته شده الزامی است به خصوص اگر به اسهال مبتلا هستید و آب زیادی از بدنتان دفع میشود.
- مصرف بیشتر گندم، جو یا جوی دوسر به جای برنج.
- مصرف کمتر گوشت گوشت قرمز یا گوشتهای با هضم دشوار مثل گوشت گاو و گوساله یا گوشت شتر؛ یادمان باشد گوشت بوقلمون یا شترمرغ هم از غلظت نسبی برخوردارند و مصرف زیاد آنها چندان توصیه نمی‌شود.
- خودداری از مصرف غذاهای آماده نظیر غذاهای کنسرو شده یا فست فودها
نکات درمان کرونا و علائم گوارشی
داروهای گیاهی برای درمان کرونا و علائم گوارشی بدون عارضه نیستند و میتوانند تداخلات جدی با برخی داروهای شما داشته باشند!
در کودکان، زنان باردار و شیرده و افراد سالمند که داروهای متعددی استفاده می‌کنند حتما باید با مشورت پزشک از داروهای گیاهی استفاده شود.
عدم زیاده روی در مصرف ادویه جات گفته شده با طبع گرم بویژه در فاز التهابی و همراهی علائمی نظیر تب و اسهال شدید.
مصرف کمتر شیر و لبنیات به خصوت در فاز التهابی بیماری به دلیل سرعت فساد شیر در معده
واما………….
پاسخ به یک سوال یا تناقض مهم که برخی افراد و پزشکان مطرح می‌کنند:
طب سنتی می‌گوید شیر و ماست نخوریم. اما جزء توصیه های غذایی هست. حالا بخوریم یا نه؟
از نظر طب جدید ماست و لبنیات به دلیل وجود کلسیم زیاد برای سلامتی ضروری هستند. همچنین ماست پروبیوتیک یا پروبیوتیکهایی نظیر دوغ کفیر با تاثیر بر (فلور میکروبی) باکتریهای طبیعی روده که پیش از این به آن اشاره شد جزء پیشنهادات غذایی در دوران کرونا است.
و اما از دیدگاه طب ایرانی: امروزه افراد مشکلات گوارشی متعددی دارند. مقالات نشان داده اگر فرد نتواند ماده غذایی را به خوبی هضم کند و یا به دلیل برخی مشکلات نظیر کمبود یا عدم وجود آنزیمهای گوارشی لازم، مصرف این ماده غذایی نمی‌تواند برای فرد سلامتی به همراه داشته باشد. مواد غذایی متعددی حاوی کلسیم هستند و با وجود اینکه منافع شیر و لبنیات در افراد سالم با رعایت مصلحات آنها به هیچ عنوان در طب ایرانی مورد بحث قرار نمی‌گیرد، اما در افراد بیمار می‌توان کلسیم را از منابع سازگارتر با بدن تامین کرد.
در فاز التهابی بیماری یعنی تب و تنگی نفس مصرف شیر و لبنیات موجب تشدید علائم میشود. دقیقاً مانند زمانی که شیر را در هوای گرم نگه دارید و می‌بینید که شیر به سرعت دچار فساد میشود.
و اما شیر برنج:
شیر برنج به دلیل پخت برنج به همراه ش باعث میشود، شیر دیگر لطافت اولیه که منجر به فساد سریع آن در معده میشود را نداشته باشد و از سوی دیگر یک غذای مقوی به شمار میرود بخصوص اگر به آن زیره و سیاه دانه یا تخم خرفه اضافه کرده باشید.
در مورد مصرف ماست پروبیوتیک لازم است بدانید که اگر با مصلحات آن مانند آویشن، پونه یا نعناع مصرف شود، میتواند در تخفیف علائم گوارشی خارج از فاز التهابی بیماری، کمک کننده باشد.
اگر نمی‌دانید…
پروبیوتیکها مکمل‌های حاوی ارگانیسم‌هایی هستند که فلور میکروبی میزبان را تغییر می‌دهند. این عوامل میتوانند در دستگاه گوارش انسان بر دیگر میکروارگانیسم‌هایی که به طور بالقوه بیماریزا هستند غالب شوند؛ همچنین به عنوان تعدیل‌کننده‌های ایمنی عمل می‌کنند.
اما در کنار بحث پروبیوتیکها، امروزه بیشتر به مصرف پره بیوتیکها تاکید میشود. پره بیوتیکها مواد غذایی هستند که فلور نرمال روده میتوانند از آنها تغذیه کنند و موجب تکثیر و تعدیل این باکتریهای مفید و تاثیر گذار در سلامت بدن می‌شوند. به طور طبیعی بسیاری از مواد غذایی مانند میوه‌ها، سبزیجات، دانه ها و غلات غنی از فیبر و پره بیوتیک هستند. حبوبات، لوبیا و نخود فرنگی، عسل، جوی دوسر و گندم و جو، موز، توت ها، آرتیشو یا کنگر، کاسنی و ریواس، مارچوبه، سیر، تره فرنگی، سیر و پیاز غنی از مهمترین پره بیوتیکها هستند.
و اما نکته آخر:
کرونا و علائم گوارشی و مراجعه به بیمارستان
زمانی برای کرونا و علائم گوارشی داشتن باید به بیمارستان مراجعه کنید که:
- اسهال شدید بیش از 48 ساعت طول بکشد یا اینکه حالت تهوع و استفراغ به حدی باشد که توانایی خوردن یا آشامیدن چیزی را ندارید.
- یا بیماری زمینه دارید و یا سن بالای 60 سال داریدِ.
همچنین اگر در کنار علائم گوارشی کرونا، تب یا علائم تنفسی را نیز دارید، باید بدانید اگر تب شما بیش از 4 شبانه روز طول بکشد
و یا احساس کنید تنگی نفستان تشدید شده و تند تند نفس می‌کشید باز هم باید حتماً مراجعه کنید.