هدف از این مقاله شناخت چگونگی تقویت سیستم ایمنی با رعایت سبک زندگی است. امروزه موضوع سبک زندگی سالم دارای اهمیت زیادی است و یک رشته از طب را به نام  پزشکی سبک زندگی سالم  یا LifeStyle Medicine به خود اختصاص داده است. امروزه کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و انگلیس و …معتقدند که با ایجاد و گسترش فرهنگ سبک زندگی سالم می‌توانند نسلی سالم ایجاد کنند .نسلی که هوشمند و آگاه به مقوله خود مراقبتی است و بدین ترتیب در آینده‌ای بسیار نزدیک  از هزینه‌های سرسام آور درمان خواهند کاست. امروزه حتی شرکت‌های بیمه قرارداد برای تامین هزینه‌های لازم برای رعایت سبک زندگی سالم را مشتریان می‌بندند. اصول 6 گانه حفظ سلامتی که بر پایه منطق سبک زندگی سالم است قرن ها پیش توسط حکمای طب ایرانی ابداع شده و از اصول اولیه درمان بیماری ها به حساب می آمده است.

اصول 6 گانه سبک زندگی سالم

عناوین اصول 6 گانه حفظ سلامتی از دیدگاه طب ایرانی به شرح زیر است:

1. آب و هوا
2. تغذیه (سبک غذا خوردن و انواع غذاها و نوشیدنیها)
3. خواب وب یداری
4. حرکت و سکون
5. احتباس و استفراغ
6. اعراض نفسانی

از دیدگاه طب ایرانی رعایت اصول 6 گانه حفظ سلامتی موجب تقویت سیستم ایمنی می‌شود و از دیدگاه طب رایج  رعایت LifeStyle Recommendation تقویت سیستم ایمنی را با رعایت تغذیه و کنترل استرس و ورزش و… انجام می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید این دو دیدگاه به یکدیگر بسیار نزدیک هستند.

آب و هوا:

از دیدگاه طب ایرانی هوای محیط بر آدمی می‌تواند بر تمامی بدن و به ‌سرعت تاثیر بگذارد. آب و هواهای مناطق مختلف باعث تغییرات ساختمانی در بدن افراد می‌شوند و می‌توانند در میزان توان و قوای افراد تاثیر بگذارند. مثلا افراد ساکن نواحی سرد و کوهستانی افرادی قوی بنیه و درشت هیکل است و مقاومت بدنی ایشان نسبت به افراد سایر نواحی مانند نواحی گرم و خشک بسیار بیشتر است . از دیدگاه طب ایرانی هوای سالم هوای مرطوب متمایل به گرمی است که از هر آلاینده ای پاک باشد.

تغذیه (سبک غذا خوردن و انواع غذاها و نوشیدنی‌ها):

امروزه نقش غذاخوردن و حجم آن و نوع مواد غذایی مصرفی در تقویت سیستم ایمنی از هر دو دیدگاه طب ایرانی و طب رایج کاملا مشخص است. از دیدگاه طب ایرانی روی هم خوردن و مصرف زیاد مواد غذایی باعث نوعی حالت پرشدگی در بدن شده و عملکرد طبیعی بدن را به هم می‌زند و از دیدگاه طب رایج نیز چاقی و چرب شدن بدن اختلال در سیستم ایمنی ایجاد می‌کند. پس خوردن غذاهایی مانند انواع آش‌های پر سبزجات مثل جعفری، گشنیز، کاهو، اسفناج همراه با آلو و رب انار جهت جلوگیری از چاق شدن و تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌شود. مقالات زیادی در مورد تاثیر مصرف جعفری و گشنیز و سیاه دانه در تقویت سیستم ایمنی در مجلات علمی دنیا وجود دارد.

خواب و بیداری:

تنظیم ساعات خواب و بیداری برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مهم است. بهترین زمان خوابیدن بین 10 شب تا دو صبح است و خوابیدن در روز باعث اختلالات شدید طبیعت درونی بدن  و سیستم ایمنی می‌شود. خواب عمیق و احساس نشاط بعد از خواب مهمترین مشخصات یک خواب با کیفیت هستند و خوردن سیب رنده شده با گلاب قبل از خواب به ایجاد خواب با کیفیت کمک می‌کند.

حرکت و سکون:

هدف از بدنیا آمدن انسان حرکت و تلاش بوده و سکون برای رهایی خستگی ناشی از حرکت لازم است. ورزش از دیدگاه طب ایرانی در همین مقوله می‌گنجد و ورزش صحیح افراد به نحوی که نفس به شماره بیفتد و صورت قرمز شود و فرد احساس گرمای درونی و نشاط کند حد ورزش مناسب در نظر گرفته می‌شود. از دیدگاه طب رایج ورزش متوسط و نه سنگین روی انواع سلول‌های ایمنی موثر بوده و تمامی آنها را برای ورود عوامل بیماری زای بیگانه مانند ویروس و باکتری توانمند می‌کند.

احتباس و استفراغ:

بدن انسان یک سیستم دینامیک بوده که با مصرف مواد غذایی انرژی لازم را گرفته و به دنبال واکنش‌های شیمیایی مواد زایدی که  ایجاد می‍‌‌‌‌شود را باید از راه مناسب دفع نماید. در یک بدن سالم دفع مواد زاید از طریق  مدفوع و ادرار و عرق و….انجام می‌شود و اختلال در عملکرد راه‌های دفعی بدن می‌تواند باعث ایجاد بیماری در بدن شود. به عنوان مثال در فردی که روزانه 3 بار غذا میل می‌کند باید دفع مدفوع حداقل دوبار در شبانه روز داشته باشد و کمتر از این تعداد دفع از دیدگاه طب ایرانی یبوست محسوب می‌شود. همینطور بدن انسان باید تعریق روزانه داشته باشد و در خانم‌ها عادت ماهیانه باید به صورت منظم در هر ماه اتفاق بیفتد. اختلال در هر یک از این مسیرهای دفعی می‌تواند موجب انباشته شدن مواد زاید در بدن و اختلال عملکرد طبیعت مدبره و سیستم ایمنی شود.

اعراض نفسانی:

حالات روحی و عارضه‌های نفسانی مانند اندوه، غم، اضطراب، خشم، افسردگی از دیدگاه طب ایرانی می‌توانند با سرعت بسیار بر کل جسم فرد تاثیر بگذارند. کنترل حالات روحی یکی از اصول اولیه در درمان بیماری هاست و بسیاری از اوقات با این کار می‌توان بیماری جسمی فرد را به راحتی درمان کرد. در مطالعه‌ای در طب رایج  روی پرستاران مشاهده شده بود که پرستارانی که در بخش‌های اورژانس و پر استرس خدمت می‌کردند نسبت به سایر پرستاران به بیماری‌های مختلف بیشتری مبتلا می‌شدند و دوره بیماری‌شان نیز طولانی‌تر بود و محققان نتیجه گرفته بودند که این پرستاران در محیط پر استرس دچار نقص سیستم ایمنی می‌شوند. جهت کاهش استرس توصیه به مصرف شربت گلاب و زعفران و عسل (جلاب طبی ) می‌شود.